به نقل از «مهر»

کتاب «آیا علم و دین سازگارند؟» منتشر شد

تاریخ انتشار: ۲۰ اسفند ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۷۲۹۹۹۵۲

به گزارش خبرنگار مهر، کتاب «آیا علم و دین سازگارند؟» با عنوان فرعی «مناظره دنیل دنت و الوین پلنتینگا» به‌تازگی با ترجمه علی شهبازی در شمارگان ۳۰۰ نسخه، ۱۰۵ صفحه و بهای ۷۰ هزار تومان توسط انتشارات دانشگاه مفید منتشر و راهی بازار نشر شده است.

بحث تعارض یاعدم تعارض علم و دین و امکان و چگونگی سازگاری میان آنها از موضوعات پر مناقشه و داغ امروز است و بارها اندیشمندان مختلف را به پای میز مناظره یا مناظره‌های مکتوب کشانده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

دنیل کلمنت دنت، فیلسوف و نویسنده آمریکایی است که در زمینه فلسفه ذهن، فلسفه علم و فلسفه زیست‌شناسی، به‌ویژه فرگشت (نظریه تکامل) و علوم شناختی پژوهش می‌کند. از نظر عقدیتی او خداناباور است. دنت حتی تمایل انسان به باورهای دینی و به ویژه دوگانه‌انگاری جسم و ذهن یا غایت‌انگاری در طبیعت را محصول فرعی فرگشت می‌داند. در مقابل آلوین پلنتینگا، فیلسوف، از اصحاب تئولوژی و پژوهشگر آمریکایی حوزه فلسفه دین است. او هم اکنون مدیر مرکز فلسفه دین در دانشگاه نوتردام است و دفاعی جدی از باور به وجود خدا به عنوان اعتقادی پایه، بسط نظریه معرفت‌شناسی اصلاح‌شده، نقد گسترده مسئله شر و دفاع از موضع خداباورانه در این باب می‌کند.

کتاب با این دیدگاه پلنتینگا آغاز می‌شود که دین با نظریه تکامل سازگار است؛ چرا که دینداران معتقدند که خدا جهانِ موجودات زنده را آفریده و این کار را با استفاده از فرایند تکامل انجام داده است. دنت این دیدگاه را قویاً رد می‌کند، که به دنبال آن رشته‌ای از پاسخ‌ها از سوی طرفین می‌آید. طرفین مناظره هر دو فیلسوف و دارای مهارت‌های لازم در تحلیل‌های انتقادی هستند؛ چگونگی طرح ادعاها و استدلال‌های طرفین را می‌توان نوعی الگوی بحث و گفت‌وشنید برای کسانی دانست که دیدگاه‌های آن‌ها در موضوعات خاص و نظام باورهای آنها در تقابل با هم است.

کتاب شامل ۶ گفتار به ترتیب با این عناوین است: «علم و دین»، «حقایقی که به خطا می‌روند»، «سوپرمن علیه خدا؟»، «عادات تخیل و تأثیر آنها بر ناباوری»، «طبیعت گرایی علیه علم» و «نیازی به معجزات نیست». در گفتار اول مباحث مهمی به این شرح مطرح شده است: «تعارض (میان علم و دین) واقعاً در کجاست؟»، «نظریه تکاملی معاصر با خداباوری سازگار است»، «استدلال‌های تکاملی گسترده‌تر ضدخداباوری» و «طبیعت گرایی در مقابل نظریه تکامل».

به باور مترجم کتاب در این مناظره پلنتینگا بیش از دنت بر راه و روش فلسفی خود رفته و انسجام سخن را نگه داشته است. از مسئله تعارض علم و دین (در اینجا تعارض نظریه تکامل با دین) آغاز می‌کند و در ادامه حور سخن خود را «استدلال تکاملی علیه طبیعت‌گرایی» قرار می‌دهد. دنیل دنت اما نتوانسته است بر اندیشه یا استدلالی روشن تکیه کند، از همین رو است که پراکندگی و عدم انسجام در سخنش به روشنی دیده می‌شود. این پراکندگی و توسل به تمثیل‌ها و استعارات گوناگون بیش از همه در گفتار آخر یعنی «نیازی به معجزات نیست» به چشم می‌آید.

ادعای پلنتینگا این است که اگر بگوییم که خدا می‌تواند با توجه به مقصود و برنامه خود در فرآیندهای تکاملی دخالت کند (معجزه یا فعل خدا در طبیعت) این سخن به هیچ روی تعارضی با اعتقاد به نظریه تکامل ندارد و از نظریه تکامل نمی‌توان به نحو منطقی عدم دخالت خدا (و در اینجا عدم معجزه) را استنباط کرد. دنت ذیل عنوان آن گفتار تنها به ذکر سخنانی پراکنده و در مواردی با حواله دادن به آینده اکتفا کرده است.

آلوین پلنتینگا هنگام پرداختن به رابطه علم و دین و در تقابل با خداناباوران تکامل گرا که بر تعارض علم و دین تاکید می‌کنند، نه تنها میان علم و دین تعارضی نمی‌بیند بلکه معتقد است که اگر تعارضی هست میان طبیعت گرایی و علم هست نه دین و علم. او در این مورد استدلالی تکاملی را علیه طبیعت گرایی تکاملی تدارک می‌بیند و در واقع بازی را به زمین حریف می‌کشاند. او می‌گوید میان علم و دین تعارض ظاهری اما سازگاری و همخوانی عمیق؛ و میان علم و طبیعت گرایی سازگاری و همخوانی ظاهری اما تعارض عمیق وجود دارد.

کد خبر 5727099

منبع: مهر

کلیدواژه: تازه های نشر علم و دین مناظره عبدالله انوار کتاب و کتابخوانی نهاد کتابخانه های عمومی کشور درگذشت چهره ها نیمه شعبان 1401 معرفی کتاب انتشارات شهید کاظمی دفاع مقدس رایزنی فرهنگی موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران به عشق مهدی ادبیات جهان پیام تسلیت دیپلماسی فرهنگی نظریه تکامل طبیعت گرایی میان علم علم و دین

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۲۹۹۹۵۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

دانشمندان یک «خطای فنی» در لبه کیهان کشف کردند

نظریه معروف اینشتین برای ۱۰۰ سال ستون اصلی فیزیک مدرن بوده و به توضیح چگونگی عملکرد گرانش در زمین و خارج از فضا کمک کرده است. علاوه بر این، مطالعات بی‌شماری در طول سال‌ها صحت این نظریه را ثابت کرده‌اند و تأیید می‌کنند که گرانش بر سه بُعد فیزیکی ما و همچنین بر بُعد چهارم زمان تأثیر می‌گذارد اما به نظر می‌رسد این نظریه در مقیاس‌های بزرگ‌تر با مشکلی جزئی همراه است.

به گزارش ایسنا، رابین ون(Robin Wen)، نویسنده اصلی این پروژه و یکی از فارغ‌التحصیلان ریاضی فیزیک واترلو، در یک مقاله دانشگاهی توضیح می‌دهد: این مدل گرانش برای همه چیز از نظریه‌پردازی مه‌بانگ گرفته تا عکاسی از سیاه‌چاله‌ها ضروری بوده است.

به نقل از اس‌اف، اما وقتی سعی می‌کنیم گرانش را در مقیاس کیهانی، در مقیاس خوشه‌های کهکشانی و فراتر از آن درک کنیم، با پیش‌بینی‌های نسبیت عام به ناسازگاری‌های ظاهری بر می‌خوریم. تقریبا انگار گرانش کاملا با نظریه اینشتین مطابقت ندارد. ما این ناهماهنگی را یک «خطای فنی کیهانی» می‌نامیم. گرانش در مواجهه با فواصل میلیاردها سال نوری حدود یک درصد ضعیف‌تر می‌شود.

این مطالعه که در مجله کیهان شناسی و فیزیک اختر ذرات منتشر شد، این احتمال را بررسی کرد که قدرت گرانش حاکم بر کل جهان(ثابت گرانشی کیهانی) کمی متفاوت از ثابت گرانشی نیوتن است که گرانش را در مقیاس‌های کوچکتر، مانند مدار سیارات اطراف خورشید را کنترل می‌کند.

نیایش افشردی، استاد اخترفیزیک در دانشگاه واترلو می‌گوید: تقریبا یک قرن پیش، ستاره‌شناسان کشف کردند که جهان ما در حال انبساط است.

هر چه کهکشان‌ها دورتر باشند، سریع‌تر حرکت می‌کنند، تا جایی که به نظر می‌رسد تقریبا با سرعت نور حرکت می‌کنند و این حداکثر سرعتی است که نظریه اینشتین اجازه می‌دهد. یافته‌های ما نشان می‌دهد که در همان مقیاس‌ها، نظریه اینشتین نیز ممکن است ناکافی باشد.

بنابراین، چرا دانشمندان چنین ایده‌ای را برای اصلاح نظریه انقلابی اینشتین در نظر می‌گیرند؟ به نظر می‌رسد برخی از نظریه‌های گرانش کوانتومی جایگزین مانند گرانش هوراوا-لیفشیتز به طور طبیعی چنین نقص کیهانی را بین مقیاس‌های بزرگ و کوچک پیش‌بینی می‌کنند. مطالعه جدید یک راه ساده برای پیاده‌سازی این اثر مانند یک پاورقی به مدل استاندارد کیهان شناسی ارائه می‌دهد.

ون و همکارانش یک پارامتر جدید به نام Omega_g معرفی کردند که تفاوت بین ثابت‌های گرانشی کیهانی و نیوتنی را اندازه می‌گیرد. آنها دریافتند که مشاهدات فعلی از ماهواره پلانک که تابش پس‌زمینه مایکروویو کیهانی را اندازه‌گیری می‌کند، مقدار Omega_g را در حدود منفی ۰.۰۱ یا حدود یک درصد تفاوت در قدرت گرانش در مقیاس‌های کیهانی در مقایسه با مقیاس‌های محلی نشان می‌دهد.

یک Omega_g منفی منجر به گرانش کمی ضعیف‌تر می‌شود و باعث انبساط کیهان در بزرگترین مقیاس می‌شود. این اثر ظریف می‌تواند چند مشکل دیرینه بین مشاهدات مختلف کیهان‌شناسی در مدل استاندارد را کمی کاهش دهد.

ون می گوید: آن را مانند پاورقی برای نظریه اینشتین در نظر بگیرید. وقتی به مقیاس کیهانی رسیدید، شرایط و ضوابط اعمال می‌شود.

افشردی می‌افزاید: این مدل جدید ممکن است اولین سرنخ در معمای کیهانی باشد که ما شروع به حل آن در فضا و زمان کرده‌ایم.

محققان هشدار می‌دهند که وجود یک نقص کیهانی بر اساس داده‌های فعلی هنوز قطعی نیست. اندازه‌گیری‌های دقیق‌تری از آزمایش‌های آینده که پس‌زمینه مایکروویو کیهانی و توزیع ماده در اعماق فضا را ترسیم می‌کنند، برای تایید یا رد قطعی این شکست بالقوه نسبیت عام در انتهای کیهان مورد نیاز است.

انتهای پیام